"လက္ပံတန္းေတာင္စီမံကိန္းကို ဆက္သင့္မသင့္
အနီးနားက ေၾကးစင္ေတာင္စီမံကိ္န္းေဒသဘာေတြျဖစ္ေနလဲဆိုတာ ဖတ္ၾကည့္ၾကဗ်ာ"
မုံရြာၿမိဳ႕ အေနာက္ဘက္ ကမ္းေၾကး စင္ေတာင္ႏွင့္ စံပယ္ေတာင္ အနီးတြင္ေနထိုင္ လွ်က္ရွိၾကသည့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား တြင္ရႈရႈိက္သည့္ ေလသန္႔ရွင္း
မႈ မရွိျခင္း၊ ေသာက္သုံးေရ ညစ္ညမ္းျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ အမည္ မေဖာ္ႏိုင္သည့္ ေရာဂါဆန္းမ်ား ျဖစ္ပြားမႈ မ်ားျပားေနေၾကာင္း သိရသည္။
ယင္းေဒသတြင္ ေဒသခံ ၇၀၀၀ ေက်ာ္တို႔ ေနထုိင္လွ်က္ ရွိၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွ စတင္ကာ ယခုႏွစ္အထိ ၂ ႏွစ္အတြင္း ေသဆုံးသည့္ ဦးေရႏႈန္းပိုမုိ ျမင့္တက္လာၿပီး ေဆး၀ါးကုသမႈမ်ားလည္း စနစ္တက် မခံယူႏိုင္ေသးေၾကာင္း ေၾကးစင္ေတာင္ အနီးရွိ ကံကုန္းေက်းရြာမွ ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လမွဇူလိုင္လ သုံးလအတြင္း အသည္းကင္ဆာႏွင့္ ေသဆုံးသူ၄ ဦးရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ယခင္က ေသဆုံးမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ မည္သည့္ ေရာဂါဟု အတိက်မသိရ ေသာ္လည္း၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေသဆုံးသူမ်ားကို စာရင္းေသခ်ာစြာ ျပဳစုေကာက္ခံထားၿပီး ေရာဂါကိုလည္း စစ္ေဆး ရွာေဖြ မွတ္တမ္းမ်ား ျပဳစုထားေၾကာင္း ကံကုန္း ေက်းရြာတြင္ ေနထုိင္သည့္ အသက္၆၂ ႏွစ္အရြယ္ရွိဦးဘိုသန္းက ဆိုသည္။
‘‘ေသတာကေတာ့ အရင္ကလည္း တျဖဳတ္ျဖဳတ္နဲ ႔ေသၾကတာ။ ေသတာက ဘာမွမဆန္းဘူး ဆိုေပမယ့္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က စၿပီး လူလတ္ပိုင္းေတြ တျဖဳတ္ျဖဳတ္နဲ႔ အေသမ်ားလာတာ ကိုေတြ႕ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရြာမွာက ေသတဲ့လူကို အေခါင္းထဲမွာ ဇာတာနဲ႔ ေဆးမွတ္တမ္းေတြ အကုန္ထည့္ေပးတဲ့ ဓေလ့ရွိေနေတာ့ အရင္က ဘာေရာဂါဆုိတာ မသိရဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္ ေလာက္ကမွ ေသဆုံးတဲ့ႏႈန္း မ်ားလာၿပီး ေသတဲ့ေရာဂါေတြ ကလည္း ကင္ဆာေရာဂါ ဆန္းေတြျဖစ္ေန တဲ့တြက္မွတ္တမ္း ယူခဲ့တာပါ”ဟု ၎ကေျပာသည္။
သုံးလအတြင္း အသည္းကင္ဆာႏွင့္ ေသဆုံးသူမ်ားမွာ ဦးေအးလြင္ -၃၅ ႏွစ္၊ ဦးျမင့္ေအာင္- ၄၈ႏွစ္၊ ေအာင္ကိုလတ္ – ၃၃ ႏွစ္ႏွင့္ ဦးခ်စ္ေဖ- အသက္ ၇၀ ႏွစ္တို႔ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔အားလံုးမွာ အရက္ႏွင့္ ေဆးလိပ္ ေသာက္သုံးသူမ်ား မဟုတ္ဘဲ အေကာင္းပတိ မွေရာဂါျဖစ္ကာ ေသဆုံးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ကင္ဆာေရာဂါႏွင့္ ေသဆုံးသူမ်ားမွာ လူဦးေရ ၂၀ ေက်ာ္လာၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးဘိုသန္းက ေျပာသည္။
အမ်ားဆုံး ေသဆုံးသည့္ ေရာဂါမ်ားမွာ အသည္းကင္ဆာ၊ ႏွလုံးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါ၊ ေခ်ာင္းဆုိးၿပီး လည္ပင္းႀကီး၊ ေလပိတ္ေရာဂါ၊ ႏွလုံးအဆို႔ရွင္ ပ်က္ဆီးျခင္း၊ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ ေသြးကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာ၊ အႀကိတ္ကင္ဆာ၊ အဆုတ္ႁပြန္မွ အႀကိတ္ထြက္သည့္ ေရာဂါ၊ မ်က္ႏွာမ်ားတြင္ အႀကိတ္ႏွင့္ ဘုမ်ားထြက္သည့္ ေရာဂါဆန္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။
ယင္းေရာဂါမ်ားမွာ သက္ဆုိင္ရာ ဆရာ၀န္မ်ား ေဆးကုသေနခ်ိန္ အတြင္း ေတြ႕ရွိေျပာျပခဲ့သည့္ ေရာဂါဆန္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။
ယင္းေဒသတြင္ ေၾကးစင္ေတာင္ႏွင့္ စံပယ္ေတာင္တို႔ ကိုဦးတည္ၿပီး ေၾကးနီထုတ္လုပ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လွ်က္ ရွိေၾကာင္း၊ ထုတ္ကုန္တိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ရန္ အတြက္ ကံကုန္းေက်းရြာ အနီးတြင္ အက္စစ္ ထုတ္လုပ္သည့္ စက္ရုံ တည္ေဆာက္ ထားေၾကာင္း၊ အဆုိပါစက္ရုံမွ ထုတ္လုပ္သည့္ အခုိးအေငြ႕မ်ားေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလွ်က္ရွိၿပီး ဆုိးရြားသည့္ အနံ႔အသက္မ်ားကို ေဒသခံျပည္သူမ်ား ရႈရိႈက္ေနၾကရေၾကာင္း သိရသည္။
ထုိ႔အျပင္ ေၾကးနီထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းခြင္ေၾကာင့္ ေရတြင္းမ်ား သန္႔ရွင္းမႈမရွိေတာ့ဘဲ ေသာက္ေရ သုံးေရ ျပတ္လပ္သည့္ ျပႆနာႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ေနၾကရသည္။
စက္ရုံမွ စြန္႔ပစ္ေရဆုိးမ်ားကို ေသခ်ာစနစ္တက် စြန္႔ပစ္ျခင္း မရွိသည့္ အတြက္ ေက်းရြာတြင္းရွိ ေရတြင္းမ်ားထဲသုိ႔ စီး၀င္ကာ ေရမ်ားတြင္ ဆုိးရြားသည့္ ကန္႔အနံ႔မ်ား ထြက္ျခင္း၊ စိမ္းေရႊေရႊ အနံ႔ဆိုးမ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္းႏွင့္ ေရအေရာင္မ်ားမွာ စိမ္းျပာအေရာင္ ေျပာင္းလဲလာျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလွ်က္ရွိသည္။
‘‘ေၾကးနီေတာင္က ထြက္လာတဲ့ ေျမေတြကို ထုံး၊ ထင္းရႉးဆီ၊ ဆာလ္ဖာ အမႈန္႔ ေရာစပ္ အရည္ေဖ်ာ္ၿပီး ေက်ာက္တုံးေတြကို ဖ်န္းတယ္။ အက္စစ္နဲ႔လည္း ဖ်န္းတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေျမက အရည္ေပ်ာ္က်ၿပီး စီးခ်င္တဲ့ေနရာေတြ စီးဆင္းတယ္။ တခါတေလ အဲဒီ ဓာတ္သတၱဳေရေတြက မိုးရြာတဲ့အခ်ိန္ ရြာေတြထဲကို စီး၀င္တယ္။ အဲလို၀င္ၿပီး ကတည္းက ရြာဟာ လယ္လုပ္စားလုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ ေရတြင္း ေတြခန္းတယ္။ လယ္ေျမေတြ ဘာအသီးအႏွံမွ စုိက္ပ်ိဳးလို႔ မရေတာ့ဘူး” ဟုဦးဘိုသန္းက ေျပာသည္။
ယင္း အတြက္ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ားမွာ ေရအတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဒုကၡေရာက္ၾကရၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားလည္းပ်က္စီး ဆုံးရႈံးခဲ့ရသည္။ အိမ္ေမြး တိရစာၦန္မ်ား ျဖစ္ေသာႏြား၊ ဆိတ္ႏွင့္ေခြးမ်ားမွာလည္း ယင္းေရကို ေသာက္သုံးသည့္ အတြက္ ေသဆုံးၾကေၾကာင္း သိရသည္။
‘‘လူေတြကေတာ့ အဲဒီေရကို မေသာက္ရဲလို႔ မေသာက္ၾကဘူး။ ႏြားေတြေတာ့ တုိက္စရာ ေရမရွိလို႔ အဲဒီေရဘဲ တုိက္တယ္။ ႏြားေတြေသေတာ့ ဖ်က္ၾကည့္တဲ့ အခါ အသည္းေတြ ေျခာက္ေနတာ ေတြ႕ရတယ္”ဟု ရြာသာကြင္းတြင္ ေနထုိင္သည့္ ကုိညိဳထြန္းက ေျပာသည္။
ေၾကးစင္ေတာင္ရွိ ေၾကးထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား က်န္းမာေရး ဆုိးရြားစြာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရရွိေနေသာ္လည္း အာဏာပိုင္မ်ားက တစုံတရာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ မေပးေၾကာင္း သိရသည္။
‘‘ဒီလိုေတြျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ က်န္းမာေရးဌာနက ဘယ္သူကမွလည္းလာၿပီး ေစာင့္ေရွာက္တာ မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က တင္ျပရင္လည္း ဘယ္ဆရာ၀န္ကမွ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုကင္ဆာေတြ ဆက္တုိက္ ျဖစ္ပြားရတယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေတြ မေျပာရဲ ၾကပါဘူး”ဟု ကံကုန္း – ဒုန္းေတာတြင္ ေနထိုင္သည့္ ေက်းရြာသား တဦးက ဆုိသည္။
လက္ပန္းေတာင္းေတာင္တြင္ ေနထုိင္လွ်က္ ရွိၾကသည့္ ေဒသခံမ်ားမွာလည္း စံပယ္ေတာင္ႏွင့္ ေၾကးစင္ေတာင္မ်ားကို နမူနာယူကာ လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီထုတ္လုပ္သည့္ စီမံကိန္းကို ၀ုိင္း၀န္း ကန္႔ကြက္ေနသည္။ သုိ႔အတြက္ စစ္ကိုင္းတုိင္း အစိုးရႏွင့္ ေဒသခံတုိ႔အၾကား တင္းမာမႈျဖစ္ကာ လမ္းေလွ်ာက္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသးသည္။
စစ္ကိုင္းတုိင္း ေဒသႀကီး အစိုးရသည္ ေၾကးနီထုတ္လုပ္သည့္ စီမံကိန္းဧရိယာအတြင္း ေနထုိင္သည့္ ျပည္သူမ်ားကုိသာမက မုံရြာၿမိဳ႕ရွိေဒသခံမ်ားကိုပါ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမရွိဘဲ စီမံကိန္းအတြင္းမွ ရရွိသည့္ အက်ိဳး အျမတ္မ်ားကိုသာ ေမွ်ာ္ကိုး လွ်က္ရွိေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ား၏ လက္ရွိခံစားေနမႈကို ေျဖရွင္းမေပးဘဲ ယင္းစီမံကိန္း ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေနျခင္းကိုလည္း ေနာက္ကြယ္မွ အကာကြယ္ေပးေနေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။
ထုိ႔အျပင္ မုံရြာၿမိဳ႕နယ္မႉးသည္လည္း ေၾကးနီစီမံကိန္းမွ စြန္႔ပစ္ေျမမ်ားကိုယူကာ အေသးစား ေၾကးနီထုတ္လုပ္ေနသည့္ ေဒသခံမ်ားထံမွ ၿခိမ္းေျခာက္ကာ လစဥ္ေၾကးမ်ား ေကာက္ခံလွ်က္ ရွိေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ားမွာ ယင္းေဒသတြင္ စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္၍ မရသည့္ အတြက္ရရာ အလုပ္မ်ားကို ရွာေဖြ လုပ္ကိုင္ေနရေၾကာင္း သိရသည္။
လက္ရွိေၾကးစင္ေတာင္ႏွင့္ စံပယ္ေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းေၾကာင့္ စြန္႔ပစ္ ထုံးေရလႊမ္း ဧရိယာ၆၄၆၁ ဧကရွိၿပီး ယင္း ထံုးေရလႊမ္း ဧရိယာေၾကာင့္ ေက်းရြာေပါင္း ၁၀ ရြာမွေတာင္သူ ၁၂၆၆ ဦး နစ္နာဆုံးရႈံးလွ်က္ ရွိေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ရွင္းျပသည္။
ယင္းေဒသတြင္ ေဒသခံ ၇၀၀၀ ေက်ာ္တို႔ ေနထုိင္လွ်က္ ရွိၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွ စတင္ကာ ယခုႏွစ္အထိ ၂ ႏွစ္အတြင္း ေသဆုံးသည့္ ဦးေရႏႈန္းပိုမုိ ျမင့္တက္လာၿပီး ေဆး၀ါးကုသမႈမ်ားလည္း စနစ္တက် မခံယူႏိုင္ေသးေၾကာင္း ေၾကးစင္ေတာင္ အနီးရွိ ကံကုန္းေက်းရြာမွ ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လမွဇူလိုင္လ သုံးလအတြင္း အသည္းကင္ဆာႏွင့္ ေသဆုံးသူ၄ ဦးရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ယခင္က ေသဆုံးမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ မည္သည့္ ေရာဂါဟု အတိက်မသိရ ေသာ္လည္း၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေသဆုံးသူမ်ားကို စာရင္းေသခ်ာစြာ ျပဳစုေကာက္ခံထားၿပီး ေရာဂါကိုလည္း စစ္ေဆး ရွာေဖြ မွတ္တမ္းမ်ား ျပဳစုထားေၾကာင္း ကံကုန္း ေက်းရြာတြင္ ေနထုိင္သည့္ အသက္၆၂ ႏွစ္အရြယ္ရွိဦးဘိုသန္းက ဆိုသည္။
‘‘ေသတာကေတာ့ အရင္ကလည္း တျဖဳတ္ျဖဳတ္နဲ ႔ေသၾကတာ။ ေသတာက ဘာမွမဆန္းဘူး ဆိုေပမယ့္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က စၿပီး လူလတ္ပိုင္းေတြ တျဖဳတ္ျဖဳတ္နဲ႔ အေသမ်ားလာတာ ကိုေတြ႕ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရြာမွာက ေသတဲ့လူကို အေခါင္းထဲမွာ ဇာတာနဲ႔ ေဆးမွတ္တမ္းေတြ အကုန္ထည့္ေပးတဲ့ ဓေလ့ရွိေနေတာ့ အရင္က ဘာေရာဂါဆုိတာ မသိရဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္ ေလာက္ကမွ ေသဆုံးတဲ့ႏႈန္း မ်ားလာၿပီး ေသတဲ့ေရာဂါေတြ ကလည္း ကင္ဆာေရာဂါ ဆန္းေတြျဖစ္ေန တဲ့တြက္မွတ္တမ္း ယူခဲ့တာပါ”ဟု ၎ကေျပာသည္။
သုံးလအတြင္း အသည္းကင္ဆာႏွင့္ ေသဆုံးသူမ်ားမွာ ဦးေအးလြင္ -၃၅ ႏွစ္၊ ဦးျမင့္ေအာင္- ၄၈ႏွစ္၊ ေအာင္ကိုလတ္ – ၃၃ ႏွစ္ႏွင့္ ဦးခ်စ္ေဖ- အသက္ ၇၀ ႏွစ္တို႔ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔အားလံုးမွာ အရက္ႏွင့္ ေဆးလိပ္ ေသာက္သုံးသူမ်ား မဟုတ္ဘဲ အေကာင္းပတိ မွေရာဂါျဖစ္ကာ ေသဆုံးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ကင္ဆာေရာဂါႏွင့္ ေသဆုံးသူမ်ားမွာ လူဦးေရ ၂၀ ေက်ာ္လာၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးဘိုသန္းက ေျပာသည္။
အမ်ားဆုံး ေသဆုံးသည့္ ေရာဂါမ်ားမွာ အသည္းကင္ဆာ၊ ႏွလုံးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါ၊ ေခ်ာင္းဆုိးၿပီး လည္ပင္းႀကီး၊ ေလပိတ္ေရာဂါ၊ ႏွလုံးအဆို႔ရွင္ ပ်က္ဆီးျခင္း၊ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ ေသြးကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာ၊ အႀကိတ္ကင္ဆာ၊ အဆုတ္ႁပြန္မွ အႀကိတ္ထြက္သည့္ ေရာဂါ၊ မ်က္ႏွာမ်ားတြင္ အႀကိတ္ႏွင့္ ဘုမ်ားထြက္သည့္ ေရာဂါဆန္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။
ယင္းေရာဂါမ်ားမွာ သက္ဆုိင္ရာ ဆရာ၀န္မ်ား ေဆးကုသေနခ်ိန္ အတြင္း ေတြ႕ရွိေျပာျပခဲ့သည့္ ေရာဂါဆန္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။
ယင္းေဒသတြင္ ေၾကးစင္ေတာင္ႏွင့္ စံပယ္ေတာင္တို႔ ကိုဦးတည္ၿပီး ေၾကးနီထုတ္လုပ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လွ်က္ ရွိေၾကာင္း၊ ထုတ္ကုန္တိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ရန္ အတြက္ ကံကုန္းေက်းရြာ အနီးတြင္ အက္စစ္ ထုတ္လုပ္သည့္ စက္ရုံ တည္ေဆာက္ ထားေၾကာင္း၊ အဆုိပါစက္ရုံမွ ထုတ္လုပ္သည့္ အခုိးအေငြ႕မ်ားေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလွ်က္ရွိၿပီး ဆုိးရြားသည့္ အနံ႔အသက္မ်ားကို ေဒသခံျပည္သူမ်ား ရႈရိႈက္ေနၾကရေၾကာင္း သိရသည္။
ထုိ႔အျပင္ ေၾကးနီထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းခြင္ေၾကာင့္ ေရတြင္းမ်ား သန္႔ရွင္းမႈမရွိေတာ့ဘဲ ေသာက္ေရ သုံးေရ ျပတ္လပ္သည့္ ျပႆနာႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ေနၾကရသည္။
စက္ရုံမွ စြန္႔ပစ္ေရဆုိးမ်ားကို ေသခ်ာစနစ္တက် စြန္႔ပစ္ျခင္း မရွိသည့္ အတြက္ ေက်းရြာတြင္းရွိ ေရတြင္းမ်ားထဲသုိ႔ စီး၀င္ကာ ေရမ်ားတြင္ ဆုိးရြားသည့္ ကန္႔အနံ႔မ်ား ထြက္ျခင္း၊ စိမ္းေရႊေရႊ အနံ႔ဆိုးမ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္းႏွင့္ ေရအေရာင္မ်ားမွာ စိမ္းျပာအေရာင္ ေျပာင္းလဲလာျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလွ်က္ရွိသည္။
‘‘ေၾကးနီေတာင္က ထြက္လာတဲ့ ေျမေတြကို ထုံး၊ ထင္းရႉးဆီ၊ ဆာလ္ဖာ အမႈန္႔ ေရာစပ္ အရည္ေဖ်ာ္ၿပီး ေက်ာက္တုံးေတြကို ဖ်န္းတယ္။ အက္စစ္နဲ႔လည္း ဖ်န္းတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေျမက အရည္ေပ်ာ္က်ၿပီး စီးခ်င္တဲ့ေနရာေတြ စီးဆင္းတယ္။ တခါတေလ အဲဒီ ဓာတ္သတၱဳေရေတြက မိုးရြာတဲ့အခ်ိန္ ရြာေတြထဲကို စီး၀င္တယ္။ အဲလို၀င္ၿပီး ကတည္းက ရြာဟာ လယ္လုပ္စားလုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ ေရတြင္း ေတြခန္းတယ္။ လယ္ေျမေတြ ဘာအသီးအႏွံမွ စုိက္ပ်ိဳးလို႔ မရေတာ့ဘူး” ဟုဦးဘိုသန္းက ေျပာသည္။
ယင္း အတြက္ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ားမွာ ေရအတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဒုကၡေရာက္ၾကရၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားလည္းပ်က္စီး ဆုံးရႈံးခဲ့ရသည္။ အိမ္ေမြး တိရစာၦန္မ်ား ျဖစ္ေသာႏြား၊ ဆိတ္ႏွင့္ေခြးမ်ားမွာလည္း ယင္းေရကို ေသာက္သုံးသည့္ အတြက္ ေသဆုံးၾကေၾကာင္း သိရသည္။
‘‘လူေတြကေတာ့ အဲဒီေရကို မေသာက္ရဲလို႔ မေသာက္ၾကဘူး။ ႏြားေတြေတာ့ တုိက္စရာ ေရမရွိလို႔ အဲဒီေရဘဲ တုိက္တယ္။ ႏြားေတြေသေတာ့ ဖ်က္ၾကည့္တဲ့ အခါ အသည္းေတြ ေျခာက္ေနတာ ေတြ႕ရတယ္”ဟု ရြာသာကြင္းတြင္ ေနထုိင္သည့္ ကုိညိဳထြန္းက ေျပာသည္။
ေၾကးစင္ေတာင္ရွိ ေၾကးထုတ္လုပ္ေရး စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား က်န္းမာေရး ဆုိးရြားစြာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရရွိေနေသာ္လည္း အာဏာပိုင္မ်ားက တစုံတရာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ မေပးေၾကာင္း သိရသည္။
‘‘ဒီလိုေတြျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ က်န္းမာေရးဌာနက ဘယ္သူကမွလည္းလာၿပီး ေစာင့္ေရွာက္တာ မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က တင္ျပရင္လည္း ဘယ္ဆရာ၀န္ကမွ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုကင္ဆာေတြ ဆက္တုိက္ ျဖစ္ပြားရတယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေတြ မေျပာရဲ ၾကပါဘူး”ဟု ကံကုန္း – ဒုန္းေတာတြင္ ေနထိုင္သည့္ ေက်းရြာသား တဦးက ဆုိသည္။
လက္ပန္းေတာင္းေတာင္တြင္ ေနထုိင္လွ်က္ ရွိၾကသည့္ ေဒသခံမ်ားမွာလည္း စံပယ္ေတာင္ႏွင့္ ေၾကးစင္ေတာင္မ်ားကို နမူနာယူကာ လက္ပန္းေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီထုတ္လုပ္သည့္ စီမံကိန္းကို ၀ုိင္း၀န္း ကန္႔ကြက္ေနသည္။ သုိ႔အတြက္ စစ္ကိုင္းတုိင္း အစိုးရႏွင့္ ေဒသခံတုိ႔အၾကား တင္းမာမႈျဖစ္ကာ လမ္းေလွ်ာက္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသးသည္။
စစ္ကိုင္းတုိင္း ေဒသႀကီး အစိုးရသည္ ေၾကးနီထုတ္လုပ္သည့္ စီမံကိန္းဧရိယာအတြင္း ေနထုိင္သည့္ ျပည္သူမ်ားကုိသာမက မုံရြာၿမိဳ႕ရွိေဒသခံမ်ားကိုပါ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ စီးပြားေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမရွိဘဲ စီမံကိန္းအတြင္းမွ ရရွိသည့္ အက်ိဳး အျမတ္မ်ားကိုသာ ေမွ်ာ္ကိုး လွ်က္ရွိေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ား၏ လက္ရွိခံစားေနမႈကို ေျဖရွင္းမေပးဘဲ ယင္းစီမံကိန္း ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ေနျခင္းကိုလည္း ေနာက္ကြယ္မွ အကာကြယ္ေပးေနေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။
ထုိ႔အျပင္ မုံရြာၿမိဳ႕နယ္မႉးသည္လည္း ေၾကးနီစီမံကိန္းမွ စြန္႔ပစ္ေျမမ်ားကိုယူကာ အေသးစား ေၾကးနီထုတ္လုပ္ေနသည့္ ေဒသခံမ်ားထံမွ ၿခိမ္းေျခာက္ကာ လစဥ္ေၾကးမ်ား ေကာက္ခံလွ်က္ ရွိေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ားမွာ ယင္းေဒသတြင္ စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္၍ မရသည့္ အတြက္ရရာ အလုပ္မ်ားကို ရွာေဖြ လုပ္ကိုင္ေနရေၾကာင္း သိရသည္။
လက္ရွိေၾကးစင္ေတာင္ႏွင့္ စံပယ္ေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းေၾကာင့္ စြန္႔ပစ္ ထုံးေရလႊမ္း ဧရိယာ၆၄၆၁ ဧကရွိၿပီး ယင္း ထံုးေရလႊမ္း ဧရိယာေၾကာင့္ ေက်းရြာေပါင္း ၁၀ ရြာမွေတာင္သူ ၁၂၆၆ ဦး နစ္နာဆုံးရႈံးလွ်က္ ရွိေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ရွင္းျပသည္။
Kowai Lu
No comments:
Post a Comment